برنامه ریزی شهری

برنامه ریزی شهری فرآیند ذهنی و عملی یک سری تصمیم سنجیده در امور شهری می باشد که با رعایت قیودات خاص خود شیوه و شکل رابطه انسان را با محیط شهری در قالبی بهینه طراحی و طبقه بندی می کند. موضوع اصلی در برنامه ریزی شهری ایجاد توازن و هماهنگی بین کارکرد های گوناگون شهری در حال و آینده می باشد و به طور خلاصه یعنی ساماندهی کاربری زمین برای تامین یک محیط سالم و شایسته زندگی.

شهر یک پدیده چند وجهی، میان رشته ای و بین رشته ای می باشد. اقتصاد، طراحی شهری، جامعه شناسی، معماری و غیره از وجوه آن می باشد. ویژگی های انسان تجمع گرایی، نظم گرایی و طبیعت گرایی است. در اجتماعی بودن انسان به بالندگی می رسد و شهر نیاز به اجتماعی بودن را پاسخ می دهد. برنامه ریزی شهری آمده است که به شهر و محیط نظم ببخشد چون رفتار موزون محیط موزون به انسان می بخشد و محیط ناموزون رفتار ناموزون به افراد خواهد بخشید. مثال، خیابان نامنظم و چاله چوله و دست انداز تاثیر در روان و نهایتا رفتار ناموزون خواهد داشت. در کشور هایی که برنامه ریزی شهری اجرا شده است ارتباط کلامی کمتر و غیر کلامی بیشتر می باشد. برای مثال پلیس و نشانه های اجباری کمتر دیده می شود. حلقه گمشده بین مردم و شهر برنامه ریزی شهری است که باید پایه های آن در فرهنگ جامعه ما جا بیفتد. شهر یک پدیده مقدس می باشد اگر نگاه ما به شهر عوض شود درک ما از شهر عوض خواهد شد زیرا شهر تبلور تکامل یافته نیازهای حیاتی انسان است. شهر حافظه تاریخی بشر است و انسان هویت خود را در شهر خواهد یافت. برای مثال آتن معرف تمدن باستان یونان و تخت جمشید معرف تمدن دوره هخامنشی و در دوران جدید نیز واشنگتن معرف آمریکا و تهران معرف ایران است.

لذا برنامه ریزی شهری به عنوان مبنای تغییر در شهر و گذر از دیدگاه سنتی و قشری گری نسبت به شهر و پا گذاشتن به الفبای مدنیت و شهر نشینی ضرورتی گریزناپذیر است.

محمدصالح احمدی، دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری